کد مطلب:48786 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » قرآن

اگر كساني جمله هايي را به عنوان تحدّي با قرآن بنويسند و بگويند ما مانند قرآن آوردهايم، ملاك سخنش اين جملهها با قرآن چيست؟ چگونه ميتوان تشخيص داد كه اين عبارتها برابر يا برتر از قرآن نميباشد؟

قرآن مجيد، معجزة جاويدان رسول گرامي اسلاماست و معناي معجزه بودن اين است كه ديگران از انجام دادن آن، عاجز و ناتوان باشند. قرآن به روشني تحدّي (= مبارزطلبي) كرده ميفرمايد: اگر شكّ داريد كه اين كتاب الهي است و معجزه نيست، مانند آن را انجام دهيد: أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَغهُ قُلْ فَأْتُواْ بِسُورَةٍ مِّثْلِهِي وَ ادْعُواْ مَنِ اسْتَطَعْتُم مِّن دُونِ اللَّهِ إِن كُنتُمْ صَـَدِقِينَ ;(يونس،38) آيا آنها ميگويند او قرآن را به دروغ به خدا نسبت داده است؟ بگو: اگر راست ميگوييد، يك سوره همانند آن بياوريد، و غير از خدا هر كس را ميتوانيد به ياري طلبيد.

اما اين كه قرآن در چه محورهايي اعجاز دارد و چه كسي و چه گونه ميتوان كار ديگران را با قرآن، مقايسه نمود، ميگوييم: قرآن معجزه است و در زمينههاي گوناگوني اعجاز دارد; از لحاظ ادبي و فنّ بلاغت; از لحاظ علمي، اجتماعي، حقوقي، سياسي، اخلاقي و عرفاني و... پرواضح است كه تشخيص و فهم محورهاي اعجازها بر عهدة كساني است كه در آن رشته تخصّص داشته اهل اطّلاعند; براي مثال اعجاز ادبي و بلاغي قرآن را يك شاعر بليغ عرب ميفهمد و همو كه تسلّط بر ساختار كلام عربي دارد، ميتواند سخن ديگران را در اين جهت با قرآن مقايسه نمايد، يا يك عالم اخلاقي كه به مباني اخلاق و نظر دانشمندان آن، آگاه و آشنا است، وقتي با مباني اخلاقي قرآن رو به رو ميشود، اين مقايسه را ميتواند انجام دهد و همين طور يك جامعهشناس و... كه داراي تخصّص هستند، در برخورد با قرآن، هم اعجاز آن را درك نموده و هم عجز ديگران و ضعف كارهايشان را تصديق و اعلان ميكنند.

پرسشي كه در اين جا مطرح ميشود اين است كه اگر معيار سنجش و تشخيص آن بر عهده و به دست خواصّ است، چرا قرآن تحدّي عمومي كرده و همة مردم را به همآوردي دعوت نموده است؟ مگر تودة مردم توان و صلاحيّت اين كار را دارند؟ مگر همين مردم، گول اعجاز دروغين مانند مسيلمهها را نخوردهاند؟ روشن است كه قرآن از تمام جنبهها اعجاز است; از اين رو براي همه، معجزه است و به گروه ويژهاي اختصاص ندارد. البته هر انساني فطرت را دارد كه فضيلت را تشخيص دهد و كم و زياد آن را درك كند و براي اعجاز عمومي، راهي جز اين نيست، ليكن چون درجة فهم مردم، مختلف است، صاحب نظران براي تشخيص برتري قرآن بر ديگر كارهاي بشري، بايد اظهار نظر كنند و ديگران به آنها مراجعه مينمايند و سخنانشان را ميپذيرند.(علامه طباطبايي، تفسير الميزان، ج 1، ص 59 ـ 60، جامعه مدرسين قم.)

خلاصه آن كه قرآن براي همه معجزه است و تحدّي آن، همة افراد را در بر ميگيرد، گرچه تشخيص همآوردي در هر زمينهاي، بر عهدة متخصّصان آن رشته است; اين يك نكتة عقلي است كه مردم در مسائلي كه صاحب نظر نيستند، بايد به متخصّص مراجعه كرده نظر او را بپذيرند.